Yıllık İzin Nedir? 2025 Güncel Yıllık İzin Süreleri, Haklar ve Hesaplama Yöntemleri
Yıllık İzin Hakkının Tanımı
Yıllık ücretli izin, çalışanların yıl içinde belirli bir süre işten ayrılarak dinlenmesini sağlayan ve bu süre boyunca maaşlarının tam olarak ödenmeye devam ettiği yasal bir haktır.
Bu hak, 4857 sayılı İş Kanunu ve Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği ile güvence altına alınmıştır.
Yıllık izin hakkı, hem çalışanların dinlenerek verimliliğini artırması hem de iş sağlığı ve güvenliğinin korunması amacıyla düzenlenmiştir.
Yıllık İzin Hakkı Ne Zaman Kazanılır?
- Çalışan, işe başladığı tarihten itibaren (deneme süresi dahil) 1 yılını doldurduğunda bu haktan yararlanır.
- Resmî tatiller, ulusal bayramlar ve hafta tatilleri çalışma süresine dahil edilir.
- Hak edilen yıllık izin, bir sonraki hizmet yılı içinde kullanılmalıdır.
- Karşılıklı anlaşma ile henüz hak edilmemiş izin, avans olarak verilebilir.
Örnek: 01.06.2024’te işe başlayan bir çalışan, 31.05.2025 mesai bitiminde yıllık izne hak kazanır ve bu iznini 01.06.2025 – 31.05.2026 arasında kullanabilir.
2025 Yıllık İzin Süreleri
Hizmet süresine göre belirlenen asgari yıllık izin süreleri şu şekildedir:
| Hizmet Süresi | En Az İzin Süresi |
|---|---|
| 1 – 5 yıl (5 dahil) | 14 gün |
| 5 – 15 yıl arası | 20 gün |
| 15 yıl ve üzeri | 26 gün |
| 50 yaş üstü / 18 yaş altı | 20 gün |
Not: Yıllık izin süreleri iş günü üzerinden hesaplanır. Hafta tatili, ulusal bayram ve resmî tatiller bu süreye dahil edilmez.
Özel Durumlar
50 Yaş Üzeri Çalışanlar
Hizmet süresi fark etmeksizin en az 20 gün yıllık izin hakkına sahiptir.
18 Yaş Altı Çalışanlar
En az 20 gün izin kullanırlar. Bu süre sözleşme ile artırılabilir ancak azaltılamaz.
Mevsimlik ve Kampanya İşçileri
Bir yılın altında çalışan dönemsel işçiler genellikle bu haktan yararlanamaz; ancak 1 yıl dolarsa izin hakkı oluşur.
Kısmi Süreli Çalışanlar
Tam zamanlı çalışanlarla aynı haklara sahiptir. Ancak ödeme, çalıştıkları saat oranında yapılır.
Yıllık İzin Kullanım Kuralları
- İzin tarihleri, işyeri planlamasına uygun şekilde önceden talep edilmelidir.
- Bölme kuralı: İznin en az 10 günü kesintisiz olmalıdır; kalan günler tarafların anlaşmasına bağlı olarak bölünebilir.
- Ücretli/ücretsiz mazeret izinleri yıllık izinden düşülmez.
- Doğum, ölüm, babalık, evlat edinme izinleri yıllık izin kapsamında sayılmaz.
Yıllık İzin Ücreti ve Hesaplama Yöntemi
- Çalışan izinli olduğu günlerde net maaşını almaya devam eder.
- İşten ayrıldığında kullanılmayan izinler brüt ücret üzerinden ödenir.
- Formül: Kullanılmayan Gün × Günlük Brüt Ücret
- Bu ödemeden SGK primi, gelir vergisi ve damga vergisi kesilir.
Örnek Hesaplama (Asgari Ücretle Çalışan İçin):
Brüt maaş: 20.000 TL
Günlük brüt: 20.000 / 30 = 666,666 TL
14 gün izin ücreti: 666,666 × 14 = 9.333,325 TL
Yıllık İzinle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
-
Yıllık izin devredebilir mi?
Evet, ancak iş sözleşmesi devam ederken ücrete çevrilemez. -
Yıllık izin ücreti çalışırken ödenir mi?
Hayır, sadece işten ayrıldığında ödenir. -
İşveren ücretsiz izne zorlayabilir mi?
Hayır, sadece karşılıklı onay ile mümkündür. -
Hafta sonu yıllık izinden sayılır mı?
Hayır, izin süresine dahil edilmez.
Yasal Yaptırımlar
İşveren, yıllık izin hakkını kanuna aykırı şekilde kısıtlarsa her bir çalışan ve her bir ihlal için idari para cezası ile karşılaşır.
İzin kullandırmama, eksik kullandırma veya ödemeyi geciktirme gibi durumlar hukuken yaptırıma tabidir.
Yıllık İzin Hakkının Önemi
Yıllık izin, çalışan motivasyonu ve verimliliği için hayati bir haktır.
Dinlenmiş çalışan, işine daha yüksek performansla döner. Bu nedenle hem işveren hem çalışan, bu hakkın doğru ve zamanında kullanımına özen göstermelidir.